Een te hoge werkdruk is een van de problemen waar medewerkers van de Rabobank tegenaan lopen. Dat horen de bestuurders van CNV Vakmensen, FNV Finance en De Unie, die samen de RaboBonden vormen regelmatig van hun achterban bij de bank. Als iemand daar verstand van heeft, is dat psycholoog Aukje Nauta. Zij schreef het boek ‘Nooit meer doen alsof, waarin ze onder andere een relatie legt tussen schaamte en werkdruk.
Feedback
Aukje Nauta is hoogleraar duurzame inzetbaarheid. Ze vertelt dat uit internationaal onderzoek blijkt dat slechts twaalf procent van de Nederlandse werkenden zegt veel werkenergie te hebben. Als er meer gepraat kan worden over waar je persoonlijk tegenaan loopt, neemt de werkenergie toe. ‘In geen enkele organisatie waar ik kom, durft men elkaar echt aan te spreken en feedback te geven, en dat terwijl een goed gesprek bevrijdend en ontwapenend werkt. Spreek open over waar je je voor schaamt, daar krijg je meer werkenergie van, en dan ervaar je minder werkdruk.’
Schone schijn
Volgens Nauta is schaamte niet negatief, er zit een verlangen achter om beter te zijn. ‘Het is een kloof tussen wie jij bent en wie je zou moeten zijn. Als je je schaamt, voel je je een slecht mens, dat is echt niet best voor je werkenergie. We zijn te vaak geneigd te doen alsof, we houden de schone schijn op. Maar als mensen emotionele dissonantie ervaren, raken ze daar uitgeput van.’
Dubbel nadelig
Jezelf uitspreken is helemaal lastig in organisaties met een sterke hiërarchie. ‘Een ondergeschikte ervaart dan te veel schaamte om zich open uit te spreken, die durft dat niet goed en de leidinggevende voelt zo weinig schaamte, dat hij geen ruimte geeft’, weet Nauta. Een van de aanwezigen schetst een voorbeeld van een collega die steevast minder goede beoordelingen krijgt sinds hij eerlijk heeft gedeeld waar hij psychisch tegenaan loopt. Nauta: ‘Na zo’n ervaring bedenk je je de volgende keer wel twee keer voordat je over je schaamte heen stapt. En je collega’s ook, dus dat is dubbel nadelig.’
Schaamtevrij
Het serieuze pleidooi van Nauta krijgt een vrolijke wending als ze eerlijk vertelt over haar eigen momenten van schaamte. Wat haar betreft vertellen we daar allemaal vaker over, en gaan we dan ook schaamtevrij aan het werk. Nauta pleit voor wat meer speelsheid in het werk, zoals kinderen dat ook kunnen.
‘We zouden huppelend aan het werk moeten gaan. De spelende mens is creatiever en leert meer. Zo staan wij voortaan niet meer in dienst van de economie, maar staat de economie weer in dienst van ons.’
